CAN czy BE ABLE TO

W czasie teraźniejszym można używać obu czasowników.

I can cook. – Potrafię gotować.

I can cook for them. – Mogę dla nich ugotować.

I am able to cook. – Jestem w stanie coś ugotować.

Widać subtelną różnicę w powyższych przykładach.

I am able to make 100 sandwiches in an hour. – W ciągu godziny jestem w stanie zrobić 100 kanapek.

I can make 100 sandwiches in an hour. – W ciągu godziny mogę zrobić 100 kanapek. 

W dwóch ostatnich zdaniach wyrażamy tę samą myśl przy pomocy dwóch różnych czasowników.

Jeśli stosujemy BE ABLE TO, należy za każdym razem odmienić BE. W czasie teraźniejszym to AM, IS, ARE.

W czasie przeszłym Past Simple CAN zamienia się na COULD. COULD używamy zawsze, gdy mówimy o sytuacjach ogólnych. Oto kilka przykładów takich sytuacji: Potrafił jeździć na nartach, kiedy był małym chłopcem. W dzieciństwie potrafiła mówić po francusku. Kiedy byli na studiach, mogli spać cztery godziny dziennie.

W takich sytuacjach zawsze posługujemy się COULD.

He could ski when he was a little boy.

She could speak French when she was a child.

They could sleep 4 hours a day when they were students.

BE ABLE TO w czasie Past Simple to WAS/ WERE ABLE TO.

Używane jest, gdy mówimy o sytuacjach konkretnych. Przykłady: Wczoraj mógł przepłynąć 200 m w 5 minut. Mógł mi pomóc, ponieważ miał więcej wolnego czasu po pracy.

He was able to swim 200 metres in 5 minutes.

He was able to help me because he had more free time after work.

Uwaga! Podział na czynności ogólne i konkretne obowiązuje tylko w zdaniach twierdzących. W przeczeniach i pytaniach oba czasowniki mogą być stosowane dowolnie. WAS/ WERE ABLE TO stosujemy w pytaniach i przeczeniach, gdy chcemy się zapytać, CZY KTOŚ BYŁ W STANIE coś zrobić lub podkreślić, że czegoś NIE BYŁ W STANIE zrobić.

W pozostałych czasach nie można używać ani CAN ani COULD. W czasach PEREFCT i FUTURE trzeba stosować BE ABLE TO.

Przykłady w Present Perfect i Past Perfect:

I have always been able to read quickly. – Zawsze potrafiłam szybko czytać.

He has never been able to look after himself. – Nigdy nie potrafił zadbać o siebie.

Have they ever been able to travel abroad? – Czy kiedykolwiek mogli wyjechać zagranicę?

He hadn’t been able to walk before he had an operation. – Nie mógł chodzić zanim miał zrobioną operację.

Przykłady zdań w czasach przyszłych:

Soon I will be able to help. – Wkrótce będę mógł ci pomóc.

Will you be able to do it for us if we pay you? – Czy będziesz mógł to dla nas zrobić, jeśli ci zapłacimy?

They would be able to do it. – Byliby to w stanie zrobić.

Uwaga! WOULD BE ABLE TO DO często jest zamieniane na COULD. Szczególnie, gdy posługujemy się II trybem warunkowym.

CAN nie można stosować w miejscu bezokolicznika, czyli w sytuacji, gdy MÓC jest na drugim miejscu.

Przykłady takich zdań:

I would like to be able to play the piano. – Chciałabym móc/ potrafić grać na pianinie.

He used to be able to play chess. – Kiedyś potrafił grać w szachy.

You must be able to write an essay consisting of 250 words. – Musisz potrafić napisać wypracowanie składające się z 250 słów.

They should be able to do what they like. – Powinni móc robić co chcą.

They had better be able to cook so that they don’t starve when they go to university. – Lepiej, żeby potrafili gotować, tak by nie głodowali, gdy będą na studiach.